Tayvan-Çin gerilimi: Çin, ABD’yle birçok alanda işbirliğini askıya aldı

Güncelleme 6 saat önce

Çin, Amerikan Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi’nin Tayvan’a yaptığı ziyarete tepki olarak ABD’yle bazı alanlarda işbirliğini askıya aldığını açıkladı.

Pekin yönetimi, ABD’yle askeri diyaloğu kestiğini; iklim kriziyle, sınır ötesi suçlarla ve yasa dışı göçle mücadele gibi konularda da artık işbirliği yapmayacağını duyurdu.

Çin, Pelosi’ye de yaptırım uygulama kararı aldı.

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ise Çin’i, Pelosi’nin barışçıl ziyaretini, Tayvan çevresinde askeri faaliyetlerini artırmak için bahane olarak kullanmakla suçladı.

Pelosi’nin gezisi sonrası Çin ve ABD karşılıklı olarak başkentlerdeki büyükelçiliklerini Dışişleri Bakanlıklarına çağırmışlardı.

Çin, dün Tayvan çevresinde 4 gün sürecek tatbikatlara başlamıştı.

Tayvan Savunma Bakanlığı, Çin uçakları ve gemilerinin ada ile gayr-i resmi sınırı bir kez daha ihlal ettiğini açıkladı.

Bakanlık, Tayvan’ın da karadan havaya füze sistemlerinin, uçak ve gemilerinin teyakkuz durumunda olduklarını belirtti.

Tayvan Başbakanı Su Tseng-chang ise Çin’den “Kötü kapı komşumuz” diye bahsetti.

Su, Çin’e atıfla, “Yanı başımızda gövde gösterisinde bulunmasını ve dünyanın en işlek su yollarından birini kafasına göre tehlikeye atmasını beklemiyorduk” dedi.

Ziyaretiyle Tayvan ile Çin arasında gerilime neden olan Nancy Pelosi ise Asya turu kapsamında Japonya’da temaslarda bulundu.

Pelosi, Tokyo’da düzenlediği basın toplantısında, ziyareti Tayvan’ın davasına yardımcı olmak için değil kendi bekası uğruna yaptığı yönündeki eleştirileri reddetti.

Pelosi, “Bu benimle ilgili bir mesele değil. Bu Tayvan’la ilgili bir mesele” dedi.

Ne kendisinin ne de ABD Temsilciler Meclisi’nin Tayvan Boğazı’ndaki statükoyu değiştirmek gibi bir niyeti olduğunu söyleyen Pelosi, Çin’in Tayvan semalarında füze uçurmak için ziyaretini bir bahane olarak kullandığını öne sürdü.

Pelosi’nin görüştüğü Japonya Başbakanı Fumio Kishida da Çin’e, Tayvan çevresindeki tatbikatlarına bir an önce son verme çağrısı yaptı.

Öte yandan, Çin’in ilk kez Tayvan’ın hava sahasında füze uçurduğuna dair spekülasyonlar da arttı.

Pekin, Tayvan etrafındaki bu en büyük askeri tatbikatı çerçevesinde dün adanın kuzeydoğu ve güneybatı sahilleri yakınlarında 11 balistik füze ateşledi.

Tayvan, gemi ve uçaklarının bölgeyi kullanmasına mani olan bu durumun abluka anlamına geldiğini ve adanın egemenliğinin ihlal edildiğini açıkladı.

Balistik füzeler çok yüksek bir irtifaya yükselmelerinin ardından yerçekimiyle hedeflerine yöneliyorlar.

Bir ülkenin hava sahasının ne yüksekliğe eriştiğine dair resmi bir anlaşma bulunmuyor.

Bunun bir uçağın erişebileceği en yüksek irtifa olan 30 kilometre olduğunu ifade edenler olduğu gibi 160 kilometreye kadar çıktığını düşünenler de var.

Çin devlet medyası fırlattıkları füzelerin bazılarının Tayvan’ın hava sahası üzerinde uçtuğunu duyurdu.

Bunun bir Çin füzesinin Tayvan semalarında ilk kez uçması anlamına geldiği belirtiliyor.

Ancak bununla ilgili Çin ya da Tayvan hükümetlerinden resmi bir açıklama yapılmadı.

Japonya Savunma Bakanlığı ise dört Çin füzesinin Tayvan üzerinde uçtuğunu belirtti.

Beş füzenin ise Japonya’nın münhasır ekonomik bölgesi sınırları içine düştüğü belirtildi.

Tayvan’ı 25 yıldır ziyaret eden en üst düzey ABD’li politikacı olan Pelosi’nin ziyareti Pekin yönetimi tarafından “bağımsızlığının ihlali” olarak yorumlanmıştı.

Çin, Tayvan’ı kendi topraklarının bir parçası olarak görüyor.

Pekin, Pelosi’nin Tayvan’ı ziyaret etmesi durumunda bunun ciddi sonuçları olacağı uyarısında bulunmuştu.

ABD, Tayvan politikasında hassas bir denge üzerinde yürüyor. Bir yandan, sadece Çin hükümetini tanıyan ve diplomatik ilişkilerini Taipei yerine Pekin ile kuran “Tek Çin” politikasına uyuyor.

Öte yandan ada ile Tayvan’ın kendini savunması için silah satmayı da içeren gayri resmi bir ilişki sürdürüyor.